เรื่องเล่าจากหมู่เกาะแปซิฟิกใต้

เรื่องเล่าจากหมู่เกาะแปซิฟิกใต้

วันที่นำเข้าข้อมูล 12 ก.ค. 2562

วันที่ปรับปรุงข้อมูล 30 พ.ย. 2565

| 14,084 view

    ถ้าใครยังนึกไม่ออก วันนี้คุณชญานิษฐ์ ประเสริฐผล (ปิ่น) นักการทูตปฏิบัติการ ซึ่งเคยปฏิบัติงานอยู่ที่กองแปซิฟิกใต้จะมาช่วยเล่าประสบการณ์จากประเทศหมู่เกาะแปซิฟิกใต้อย่างนาอูรู วานูอาตู และปาปัวนิวกินี ให้ผู้อ่านได้ทำความรู้จักกับประเทศเหล่านี้มากขึ้น 
 
    ประเทศหมู่เกาะแปซิฟิกใต้จะสวยงามดุจเกาะสวรรค์อย่างที่หลายคนจินตนาการหรือไม่ มาติดตามกัน...
 
                                                
 
     การทำงานในกระทรวงการต่างประเทศเป็นระยะเวลากว่า 3 ปีครึ่ง ทำให้คุณปิ่นได้มีโอกาสเดินทางไปยังหลายประเทศ ได้แก่ ชิลี อาร์เจนตินา เม็กซิโก ปาปัวนิวกินี วานูอาตู และนาอูรู คุณปิ่นพูดติดตลกว่า “เราได้ไปแต่ประเทศ ‘อินดี้’ พวกประเทศในยุโรป ฝรั่งเศส เยอรมนีอะไรนี่ยังไม่เคยได้ไปเลย” 
 
                       
 
 

ประเทศหมู่เกาะมีความอินดี้ยังไง?

ต้องเข้าใจก่อนว่าประเทศหมู่เกาะมีทั้งหมด 14 ประเทศ แบ่งออกเป็น 3 กลุ่มใหญ่ ๆ คือ ไมโครนีเซีย เมลานีเซีย และพอลินีเซีย ทุกประเทศหมู่เกาะมีวัฒนธรรมเป็นของตัวเอง แม้ว่าจะได้รับอิทธิพลจากตะวันตกแต่เขาก็ยังมีความเป็นตัวของตัวเองอยู่ ความน่าสนใจคือ ผู้คนค่อนข้างเป็นมิตรเพราะประเทศเล็ก และพูดภาษาอังกฤษได้ดีกันทุกเกาะ เขาจะเอาภาษาอังกฤษไปผสมกับภาษาของเขาเองด้วย เวลาเราไปคุยกับใคร ไปที่ไหนก็เข้าใจ ไปตลาดไปซื้อผลไม้ ทุกคนเข้าใจเราหมด

 

 

ความรู้สึกเมื่อไปถึงประเทศหมู่เกาะ?

 

รู้สึกเหมือนเมืองไทยเลย เรานั่งเครื่องบินจากนครบริสเบน (Brisbane) ประเทศออสเตรเลียไปที่ประเทศหมู่เกาะ พอเดินออกมาจากสนามบิน อากาศก็จะชื้น ๆ เหมือนเดินทางไปภาคใต้ของไทย เราทำงานเกี่ยวกับหมู่เกาะมาประมาณครึ่งปีกว่า ความรู้สึกเลยไม่ค่อยต่างจากที่คาดการณ์ไว้มาก คือคนหมู่เกาะจะค่อนข้างเรียบง่าย laid back การใช้ชีวิตของผู้คนก็เป็นอย่างที่คิดไว้ คือเหมือนเมืองไทยมาก อากาศเหมือนเมืองไทยมาก บ้านเรือนเขาจะเรียบ ๆ ง่าย ๆ                                                 

                                  

                                                 

 

Pacific Attire & Muumuu

การแต่งตัวของผู้คนเขาจะใส่เสื้อผ้าสมัยใหม่แบบเรานี่แหละ แต่ผู้ชายจะใส่เสื้อเหมือนเสื้อฮาวาย หรือเสื้อสงกรานต์ลายดอก ทั้งดอกดาวเรือง ดอกลีลาวดี เน้นสีสันสดใส เรียกว่า Pacific attire ชุดแบบนี้สามารถใส่ไปประชุม เข้างานทุกอย่างได้ ส่วนผู้หญิงจะใส่ชุดมูมู่ (Muumuu) เป็นเสื้อลายดอกแบบเดียวกันแต่จะเป็นชุดยาวเหมือนชุดคลุมท้อง สีเยอะ ๆ ม่วงเขียว เหลืองแดง อะไรก็ได้ที่สีตัด ๆ กัน เขาจะไม่นิยมใส่พวกสูทหรือเสื้อเชิ้ตเท่าไหร่                                                                                               

                       

                                                 

                                                 

 

            อาหารการกินเป็นอย่างไรบ้าง?

อาหารการกินในหมู่เกาะเหมือนกันเกือบทุกเกาะ อาหารหลักคือ ปลา มะพร้าว เผือก มัน กล้วย เขาจะไม่ค่อยทานเนื้อสัตว์อื่น ๆ เพราะส่วนมากต้องนำเข้าจากออสเตรเลีย จึงมักจะทานคาร์โบไฮเดรตกันเยอะ คนเขาเลยตัวใหญ่ อาหารส่วนใหญ่จะมีรสชาติค่อนข้างจืด ปรุงอย่างมากก็แค่ใส่เกลือ น้ำตาลก็ไม่ค่อยใช้ เนื่องจากสมัยก่อนที่หมู่เกาะไม่ได้ปลูกอ้อย ต้องนำอ้อยเข้ามาจากที่อื่น และปัจจุบันก็ยังต้องนำเข้าน้ำตาลอยู่ด้วย

 

                                             

 

 

              ทำไมพริกถึงกลายเป็นไม้ประดับ?

              เพราะว่าเขาไม่ค่อยมีเครื่องเทศ ไม่ค่อยปรุงอาหารรสจัด ถ้าปลูกพริกเขาก็จะปลูกไว้เป็นไม้ประดับบ้านเรือนเพราะเขากินเผ็ดกันไม่ได้ ดังนั้น พริกเลยกลายเป็นไม้ประดับปลูกคู่กับบอนสีบอนไซ ส่วนไม้ดอกไม้ประดับอย่างอื่นก็มีเหมือนในเมืองไทยนี่แหละ เช่น ดอกเฟื่องฟ้า หางนกยูง ลีลาวดี  ดาหลา ปักสาสวรรค์ ดอกไม้ที่เป็นพืชเขตร้อนจะมีเยอะเลย

                                                  867004_(2)  

 

ทราบมาว่าคุณปิ่นเป็นคนชอบทานอาหารมาก มีอาหารจานแปลกที่ได้ลองบ้างไหม?

ตอนที่เราไปไม่ค่อยได้ลิ้มลองอาหารท้องถิ่นสักเท่าไหร่ เนื่องจากประเทศที่ไปเขาเตรียมอาหารจีนและมีเครื่องปรุงรสจำพวกซอส น้ำมันหอย ซอสบาร์บีคิว และผงกะหรี่ที่นำเข้ามาเพื่อปรุงอาหารให้เรา แต่มีเครื่องดื่มอย่างหนึ่งที่น่าสนใจเรียกว่า คาวา (Kava) เป็นเครื่องดื่มสีขาวที่มีแทบทุกหมู่เกาะ ทำมาจากต้นคาวาซึ่งเป็นไม้เลื้อย เขาจะนำรากมาตำกับน้ำแล้วหมักเป็นเครื่องดื่ม เวลาดื่มเข้าไปจะรู้สึกชา ๆ และฝาดคอ แล้วจะรู้สึกผ่อนคลายปนง่วง ผู้ชายบนเกาะมักดื่มตอนบ่าย สักบ่ายสามโมง ดื่มเสร็จก็กลับบ้านเลย และมีมุกตลกด้วยว่า ผู้ชายชาวหมู่เกาะไม่ทำการบ้านเพราะคาวาออกฤทธิ์ทำให้ง่วงนอนผู้หญิงเลยโดดเดี่ยวเพราะผู้ชายหลับกันหมด

 

                                  

ภาพโดย Dave Lonsdale จาก flickr.com

 

ที่วานูอาตูมีเมนูที่น่าสนใจอยู่สองอย่าง อย่างแรกคือ ค้างคาว (flying fox) ตุ๋นไวน์แดง ซึ่งเป็นอาหารที่ชาววานูอาตูนิยมรับประทานเพื่อเฉลิมฉลองในเทศกาลพิเศษ พี่ได้ลองทานเมนูนี้ที่ร้านอาหารฝรั่งเศสชื่อว่า L'Houstalet ซึ่งเป็นร้านดังและมีเมนูนี้เป็นจานแนะนำของทางร้าน พี่ว่ารสชาติอร่อยดี แต่มีกระดูกค่อนข้างมากเหมือนตอนทานเล็บมือนาง เมนูที่น่าสนใจอีกเมนูหนึ่งคือ coconut crab ปูขนาดใหญ่ที่แข็งแรงมากจนสามารถใช้ก้ามปูแกะเปลือกมะพร้าวกินเองได้ ปูชนิดนี้สามารถนำไปปรุงอาหารได้หลายอย่าง เช่น นึ่ง เผา

 

ภาพจากเพจเฟซบุ๊กร้านอาหาร L'Houstalet 

 

ภาพโดย Drew Avery จาก flickr.com

 

ความน่ารักของชาวหมู่เกาะ

ชาวหมู่เกาะน่ารักมาก เวลาเขาเห็นว่าเราหน้าเอเชีย ไม่เหมือนเขา เขาก็จะถามว่าเรามาจากไหน พอเราบอกว่า Thailand เขาก็จะตอบกลับมาว่า Oh, I like Thai food. คือจะมี feedback ที่ดีกลับมาเสมอ

อย่างที่วานูอาตู จำได้แม่นเลยตอนที่ไปตลาดและได้คุยกับคนในพื้นที่ ผู้คนเขาน่ารักและพร้อมให้ข้อมูลที่ดี ทุกคนค่อนข้างมองโลกในแง่บวก อาจจะไม่ค่อยกระตือรือร้นเรื่องการเมืองของประเทศสักเท่าไหร่ แต่จะเน้นเรื่องปากท้องของตัวเองมากกว่า แต่ทุกคนมีความภูมิใจในประเทศของตัวเอง เขาจะบอกว่าอาหารของเขาอร่อย ผลไม้ของเขาดี คนปาปัวนิวกินีก็จะบอกว่าเสาวรสและสับปะรดของเขาอร่อยที่สุดในโลก

 

 

ผู้ชายสะพายกระเป๋าสาน

เรื่องน่ารักอีกเรื่องคือ ผู้ชายเขาจะใช้กระเป๋าสานเหมือนผู้หญิง เขาสานกันเอง มีทั้งแบบย้อมสีและสีธรรมชาติที่เป็นสีของไม้จริง ๆ ไม่มีการเคลือบใดใดทั้งสิ้น กระเป๋ามีหลายทรงหลายแบบ ทั้งทรงแบน กระเป๋าคลัช กระเป๋าสะพายข้าง ชนพื้นเมืองแต่ละกลุ่มในแต่ละพื้นที่ก็จะมีเอกลักษณ์ในการทำกระเป๋าของตัวเอง สังเกตได้จากวิธีการสาน วิธีการใช้สี และลวดลายที่ต่างกัน      

 

   867587_(2)  

 

867597_(2)

          

 

มาถามเจาะเป็นรายประเทศกันบ้าง ในฐานะนักการทูต คุณปิ่นได้ไปทำอะไรที่ปาปัวนิวกินี?

เมื่อปีที่แล้ว (ปี 2561) ปาปัวนิวกีนีเป็นเจ้าภาพจัดการประชุมผู้นำเขตเศรษฐกิจเอเปค ครั้งที่ 26 (26th APEC Economic Leaders’ Meeting) พอเรารู้ว่าเดือนพฤศจิกายน นายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศจะเยือนที่นั่นเพื่อเข้าร่วมประชุม เดือนสิงหาคมเราจึงต้องไปสำรวจสถานที่ล่วงหน้าก่อน ต้องไปสำรวจดูว่าปาปัวนิวกินีมีศักยภาพอะไรที่ไทยจะผลักดันความร่วมมือระหว่างกันได้บ้าง

 

          867595_(2)  

         

 

วานูอาตูล่ะ?

          ตอนนั้นไปกับโครงการของสถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงแคนเบอร์รา ที่พาภาคเอกชนไทยไปดูศักยภาพธุรกิจที่วานูอาตู ท้ายที่สุดโครงการประสบผลสำเร็จโดยเราได้ทำสัญญากับวานูอาตูเพื่อเปิดโอกาสให้ผู้ประกอบการไทยรายหนึ่งและผู้กระจายสินค้าของออสเตรเลียสามารถนำสินค้าไทย เช่น เครื่องแกง เครื่องปรุงรสจำพวกซีอิ๊ว น้ำปลา น้ำมันหอย ที่วางขายอยู่ในออสเตรเลียส่งไปขายที่วานูอาตูได้

 

                              867600_(1)  

 

867588_(4)                                                    

 

เมืองหลวงของวานูอาตูชื่อ พอร์ตวิลา (Port Vila) เป็นเมืองท่าตามชื่อเลย มีทะเลที่สวยงามมาก ยังประทับใจวันแรกที่ไปถึงวานูอาตูอยู่เลย ตอนที่เราเดินลงไปที่ทะเล เราเห็นปลาดาวเยอะมาก น่าเอ็นดูมาก ไม่เคยเจอปลาดาวเยอะขนาดนี้มาก่อน ปกติจะเคยเห็นปลาดาวแค่ตามโขดหิน แต่ที่วานูอาตูคือเต็มไปหมด น่าเสียดายที่ไม่ได้ถ่ายรูปไว้

 

นอกจากนี้ วานูอาตูยังเป็นประเทศที่ส่งออกเนื้อวัวเป็นสินค้าส่งออกหลัก เนื่องจากเนื้อวัวของวานูอาตูมีคุณภาพสูง รสชาติดี และมีชื่อเสียงมาก โดยเฉพาะ “Santo Beef” ที่มาจากเกาะเอสปีรีตูซันตู เกาะที่ใหญ่ที่สุดของวานูอาตู ร้านอาหารส่วนใหญ่ในวานูอาตูทั้งในเมืองและนอกเมืองจึงมีเมนูอาหารที่ทำจากเนื้อวัวเยอะมาก

 

 

867589_(3)

 

867567

 

แล้วนาอูรู?

นาอูรูไปเพื่อเข้าร่วมการประชุม Pacific Islands Forum (PIF) ซึ่งประเทศไทยเป็นผู้สังเกตการณ์ นาอูรูจะต่างจากประเทศอื่นตรงที่ประเทศเขาไม่ใช่หมู่เกาะเหมือนที่อื่น แต่จะเป็นเกาะเดียว กลม ๆ ความยาวรอบเกาะประมาณ 23 กิโลเมตร เป็นเกาะหินฟอสเฟต อุตสาหกรรมอย่างเดียวของประเทศคือ การทำเหมืองแร่ฟอสเฟต ชายหาดของนาอูรูจะสวยไปอีกแบบเพราะมีก้อนหินเต็มชายหาด เวลาเดินลงไปอาจต้องระวังหน่อย

 

 

นอกจากชายหาดตามธรรมชาติแล้วจะมีพื้นที่ส่วนหนึ่งที่ญี่ปุ่นเข้าไปให้ความช่วยเหลือ คือ สระว่ายน้ำธรรมชาติ เขาขุดและเทปูนลงไปทำเป็นสระสี่เหลี่ยมให้เราสามารถลงไปว่ายน้ำได้ ถ้าว่ายออกไปก็สามารถลงไปทะเลใหญ่ได้เลย มีเช้าวันหนึ่งพี่ลงไปว่ายน้ำตรงนั้นแล้วมีเต่าทะเลมาว่ายด้วย เป็นเรื่องที่พี่ประทับใจมาก เต่าน่ารักมาก รู้สึกว่าเราใกล้ชิดธรรมชาติมาก

 

 

ดินแดนแห่งน่านน้ำ

ปาปัวนิวกินีและประเทศหมู่เกาะทั้งหลายอาจจะไม่ได้มีศักยภาพด้านการผลิตมากนัก แต่เขามีศักยภาพเรื่องหนึ่ง คือ น่านน้ำและทรัพยากรทางทะเล โดยน่านน้ำของทุกประเทศจะกว้างใหญ่ไพศาล เพราะฉะนั้นเขาก็จะเปิดให้ต่างชาติเข้าไปประมูลใบอนุญาตทำประมง ประเทศส่วนใหญ่ที่เข้าไปคือ จีน ญี่ปุ่น ไต้หวัน เกาหลี ส่วนไทยเราก็มีโรงงานอุตสาหกรรมทูน่ากระป๋องที่ใหญ่ที่สุดในโลกตั้งอยู่ที่ปาปัวนิวกินีเหมือนกัน

 

 

ที่บอกว่าผู้คนไม่ค่อยสนใจการเมือง แล้วประเทศหมู่เกาะคิดเห็นอย่างไรเรื่องปัญหาโลกร้อนที่จะทำให้เกาะในแปซิฟิกใต้จมหายไป

 

 

ถ้าเป็นเรื่องเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศ จะเป็นวาระที่ประเทศหมู่เกาะมีบทบาทค่อนข้างเยอะ และอยู่แนวหน้าในเวทีระหว่างประเทศ เพราะว่าเรื่องนี้ส่งผลต่อเขาหลายเรื่อง ไม่ใช่แค่ว่าเกาะจะจมไม่จมทะเลอย่างเดียว ยังมีเรื่องพายุหมุนเขตร้อน ภัยธรรมชาติที่เกิดขึ้นบ่อยกว่าปกติ นอกจากนี้ เรื่องขยะทะเลเป็นเรื่องที่ส่งผลกระทบโดยตรงต่อประเทศหมู่เกาะ เพราะว่าเศรษฐกิจส่วนใหญ่ต้องอาศัยน่านน้ำเป็นหลัก วิถีชีวิตเขาก็พึ่งพาทรัพยากรธรรมชาติเช่นกัน โดยเฉพาะทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง

 

 

 

เขารู้สึกว่าเขาได้รับผลกระทบจากภัยธรรมชาติมากโดยที่เขาไม่ใช่ผู้ทำลายธรรมชาติ เพราะประเทศหมู่เกาะทั้งหลายไม่มีอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ที่ส่งผลต่อสิ่งแวดล้อมในวงกว้าง ประเทศหมู่เกาะจึงค่อนข้างตื่นตัวและแสดงบทบาทที่เข้มแข็งในการเรียกร้องให้ทั่วโลกแก้ปัญหานี้อย่างจริงจัง โดยพยายามเข้าร่วมทุกการประชุมและเป็นกระบอกเสียงให้ประเทศหมู่เกาะด้วยกัน ไม่ใช่แค่ในภูมิภาคแปซิฟิกใต้ แต่รวมถึงหมู่เกาะในทะเลแคริบเบียนอีกด้วย ประเทศหมู่เกาะเหล่านี้จะจับมือกันและมีช่องทางในการติดต่อสื่อสารระหว่างกันเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศตลอดเวลา

 

 

 

 

 

ของฝากจากหมู่เกาะมีอะไรบ้าง?

 

               หลายหมู่เกาะอยู่ในแนววงแหวนแห่งไฟ พื้นดินส่วนใหญ่จะเป็นดินภูเขาไฟ จึงทำให้ปลูกพืชได้ไม่หลากหลายชนิด แต่บางชนิดก็ปลูกได้ดีอย่างเช่นโกโก้และกาแฟ ซึ่งจะมีรสชาติที่ดีมาก วานูอาตูมีช็อคโกแล็ตที่ อร่อยมาก เช่นยี่ห้อ Aelan กับ  Gaston Chocolat ปาปัวนิวกินีก็มีกาแฟที่ขึ้นชื่อ และมีตัวเลขการผลิตและการส่งออกเป็นอันดับต้น ๆ ในแถบโอเชียเนีย ที่สำคัญ ผลิตภัณฑ์ส่วนใหญ่จะเป็นออแกนิกส์ ไม่ใส่ยาฆ่าแมลง ไม่มีการตัดแต่งพันธุกรรม ของฝากอีกประเภทหนึ่งที่เป็นที่นิยมก็จะเป็นเครื่องจักรสานแบบต่าง ๆ ถ้าใครมาก็ลองเลือกซื้อดูได้

 

                                                    

                                                   ภาพจากเพจ Gaston Chocolat

   

                                  

                                                    ภาพจากเพจ AELAN Chocolate Makers

 

หากใครสนใจข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับประเทศในหมู่เกาะแปซิฟิกใต้ สามารถศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ https://aspa.mfa.go.th/th/index