รีโอ คาร์นิวัล ความอลังการแห่งบราซิล

        เทศกาลคาร์นิวัล เป็นอีกหนึ่งเทศกาลที่ถูกจัดขึ้นในหลากหลายประเทศที่มีการนับถือศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิก อาทิ สเปน โปรตุเกส อิตาลี และเกือบทุกประเทศในภูมิภาคลาตินอเมริกา แต่ปฏิเสธไม่ได้เลยว่าหากพูดถึงเทศกาลคาร์นิวัลแล้ว ประเทศที่คนทั่วไปนึกถึงเป็นอันดับแรกคงหนีไม่พ้นบราซิล โดยเฉพาะอย่างยิ่งเทศกาลคาร์นิวัลแห่งนครรีโอเดจาเนโร ซึ่งมีชื่อเสียงไปทั่วโลก

       คำว่าคาร์นิวัล (Carnival) หรือในภาษาโปรตุเกสคือ Carnaval มีรากศัพท์มาจากภาษาลาตินที่แปลว่า “งดเนื้อ” โดยเนื้อในที่นี้คืออาหารดั้งเดิมที่ชาวคริสต์นิกายโรมันคาทอลิกใช้ในการเฉลิมฉลองก่อนเทศกาลมหาพรต (Lent) ซึ่งเป็นเทศกาลสำคัญทางศาสนาคริสต์ที่มีเพื่อรำลึกถึงเหตุการณ์ที่พระเยซูทรงอดพระกระยาหารเป็นเวลา 40 วัน เทศกาลคาร์นิวัลจึงถือเป็นการจัดกิจกรรมให้ผู้คนสนุกสนานให้เต็มที่ก่อนบอกลาความสนุกสนานเมื่อเทศกาลมหาพรตมาเยือน

       เป็นที่ทราบกันโดยทั่วไปว่าเทศกาลคาร์นิวัลที่เก่าแก่ที่สุดของโลกเกิดขึ้นในเมืองเวนิส อิตาลี แต่เทศกาลคาร์นิวัลที่ชื่อเสียงที่สุดคือ เทศกาล รีโอ คาร์นิวัล ของบราซิล ปัจจัยที่ทำให้เทศกาลคาร์นิวัลจากเมืองนี้โด่งดังและดึงดูดนักท่องเที่ยวนับล้านคนทั่วโลกให้มาเยือนในแต่ละปีได้นั้น มีที่มาจากยุคที่มีการล่าอาณานิคมของยุโรปในดินแดนอเมริกาใต้ โดยชาวโปรตุเกสได้นำวัฒนธรรมคาร์นิวัลของยุโรปเผยแพร่มายังบราซิลซึ่งเป็นอาณานิคมของโปรตุเกสในสมัยนั้น ต่อมาเมื่อมีการค้าขายทาส การขนส่งทาสจากแอฟริกาตะวันตกเข้ามายังบราซิลทำให้ทาสชาวแอฟริกันนำวัฒนธรรมการเต้นแซมบ้าเข้ามาเผยแพร่ด้วย และในปี ค.ศ. 1920 ได้มีการนำการเต้นแซมบ้ามาผสมผสานในเทศกาลคาร์นิวัลขึ้นเป็นครั้งแรกในบราซิล การผสมผสานวัฒนธรรมจากยุโรปและแอฟริกาเข้าด้วยกันเช่นนี้ ทำให้คาร์นิวัลของบราซิลมีเสน่ห์และแตกต่างจากคาร์นิวัลทั่วไปในยุโรป

           นอกจากเสน่ห์ที่แตกต่างแล้ว รีโอ คาร์นิวัล ยังมีการจัดงานได้อย่างยิ่งใหญ่และอลังการที่สุดในโลก ไม่ว่าจะเป็นการประกวดขบวนพาเหรดที่ชาวบราซิลจากแต่ละเขตที่ต่างพร้อมใจกันแต่งตัวด้วยสีสันฉูดฉาดสวยงาม และตกแต่งขบวนรถพาเหรดอย่างสร้างสรรค์ นับว่าเป็นหัวใจหลักของเทศกาลที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวจากทั่วโลกให้เข้ามาสัมผัสบรรยากาศ นอกจากนี้ ภายในงาน ณ สนาม Sambodromo ยังมีการแข่งขันการเต้นระบำแซมบ้าจากโรงเรียนสอนเต้น 12 แห่งในนครรีโอเดจาเนโรที่จัดขึ้นเพื่อสร้างความสนุกสนานและตื่นตาตื่นใจให้กับเทศกาลมากยิ่งขึ้นอีกด้วย  

      เทศกาลคาร์นิวัลของบราซิลไม่ใช่เพียงเทศกาลเฉลิมฉลองเพื่อความรื่นเริงเพียงเท่านั้น แต่ยังเป็นอีกเทศกาลหนึ่งที่สะท้อนวัฒนธรรมและสังคมของบราซิล เป็นเวทีที่เปิดกว้างให้ประชาชนชาวบราซิลทุกเพศทุกวัยได้ใช้สิทธิเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นอย่างเสรี ดังจะเห็นได้จากการแสดงงานศิลปะ การเสียดสีทางการเมืองและสังคมของบราซิล ผ่านเครื่องแต่งกายและขบวนพาเหรดของชาวบราซิลภายในเทศกาลคาร์นิวัลในหลาย ๆ ปีที่ผ่านมา ซึ่งในปีนี้เอง รีโอ คาร์นิวัลจะถูกจัดขึ้นอย่างยิ่งใหญ่อีกครั้งในช่วงวันที่ 2 - 9 มีนาคม ค.ศ. 2019

     เนื่องในโอกาสครบรอบ 60 ปี ความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างไทย - บราซิล จึงนับเป็นโอกาสดีต่อชาวไทยที่จะศึกษาทำความเข้าใจวัฒนธรรมของบราซิลและแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างกัน ซึ่งอาจเป็นประโยชน์ต่อการส่งเสริมการแลกเปลี่ยนระหว่างประชาชนของทั้งสองประเทศให้เพิ่มขึ้น ไทยอาจใช้โอกาสนี้ในการศึกษาการจัดงานเทศกาลคาร์นิวัลของบราซิลมาพัฒนาการจัดงานเทศกาลต่างๆ ของไทยให้มีชื่อเสียงระดับโลก เช่น เทศกาลสงกรานต์ เพื่อเป็นการผลักดันวัฒนธรรมไทยให้เป็นที่สนใจต่อชาวโลกและดึงดูดนักท่องเที่ยวมายังประเทศไทยได้อีกทาง

บทความ โดย คุณโกสินทร์ ผลมั่ง

นักการทูตชำนาญการ